ازن ژنراتور
با توجه به استانداردهای قابل قبول در صنعت استخر، سلامتی شناگران در صورتی تأمین خواهد شد که مواد ضدعفونی کننده که دارای چهار شرط زیر باشند، به آب استخر اضافه شوند:
- ضدعفونی کننده باشند.
- اکسید کننده باشند.
- از بین برنده جلبک و خزه باشند.
- ماندگاری داشته باشند.
گزینه های خیلی محدودی هستند که به تنهایی بتوانند هر چهار نیاز بیان شده را برآورده سازند. در سالیان متمادی، کلر، همواره متداولترین نوع ماده ضدعفونی کننده آب استخر محسوب شده است. سایر جایگزین های کلر مانند اشعه ماوراء بنفش و یا ازن، حداقل یکی از شرایط چهارگانه خواسته شده را نمی توانند داشته باشند. اما مدتهاست که صاحبین و افراد مسئول نگهداری استخرها، به دنبال راه هایی هستند که میزان استفاده از کلر را در استخر کاهش دهند. ازن دستگاه ازن ژنراتور یکی از بهترین مواد ضدعفونی کننده استخر است که می تواند در کاهش میزان استفاده کلر، نقش اساسی ایفا کند.
ازن ژنراتور چگونه باعث ضدعفونی آب استخر می شود؟
ازن یک ماده اکسید کننده قوی است. ازن، مولکول ناپایدار O3 است که تمایل زیادی دارد تا با چسبیدن به مواد اطراف خود و اکسید کردن آنها به پایداری برسد. ماده اکسید کننده ای مثل ازن، با کلرامین موجود در آب نیز واکنش نشان داده و آنرا اکسید می کند. ازن تقریباً بسیاری از شرایط ماده مناسب ضدعفونی کننده را برآورده می کند. البته "تقریباً" ...
ایراد مهم ازن این است که ماندگاری در آب ندارد. به عبارتی ساده تر، هیچگاه مقداری ازن ذخیره شده در آب وجود ندارد که بتواند با وارد شدن آلودگی های جدید، آنها را اکسید کرده و از بین ببرد. اما بر عکس در مورد کلر، همواره مقداری کلر مازاد می تواند در آب وجود داشته و منتظر باشد تا با انواع آلودگی های جدید وارد شده به آب مبارزه کند. تقریباً تمامی مواد و آلاینده های مضر استخر وقتی با کلر آزاد با میزان بیش از 1 ppm مواجه شوند، در کمتر از 60 ثانیه از بین می روند. اهمیت دانستن این موضوع به این دلیل است که همواره به یاد داشته باشیم که ازن به تنهایی نمی تواند به عنوان ماده ضدعفونی کننده استخر عمل کند.
ازن به شدت ناپایدار است و در مدت حدود 20 ثانیه تبدیل به مولکول اکسیژن O2 می شود. بنابراین، ازن می بایست دائماً در یک مدت زمان کوتاه تولید شده و وارد آب استخر شود تا بتواند اثربخشی لازم در ضدعفونی را داشته باشد. در غیر اینصورت، احتمال رشد جلبک و خزه زیر تابش نور آفتاب و همچنین عدم از بین رفتن آلودگی های جدید که وارد آب استخر می شوند، بالا خواهد رفت. اگر ماده ضدعفونی کننده دیگری به غیر از ازن استفاده نشود، مواد آلوده در آب استخر باقی می مانند تا زمانی که وارد مدار تصفیه شده و از دستگاه ازن ژنراتور عبور کنند که طبعاً این موضوع، قابل قبول نمی باشد.
چه پارامترهایی بر روی اثربخشی ازن تأثیرگذارند؟
برای اینکه ازن، تأثیر خوبی در ضدعفونی استخر داشته باشد، چندین فاکتور می بایست مورد ملاحظه قرار گیرند. مسأله اول، مدت زمان تماس ازن با آب استخر است. همانطور که گفته شد، ازن ( ازن ژنراتور )خاصیت ماندگاری بالایی ندارد. ازن در موتورخانه تولید شده و به آب تزریق می شود. این آب از کف استخر وارد شده و سپس با حرکت به سمت سطح آب، وارد هوا می شود. فرآیند ضدعفونی شدن آب استخر در همین فاصله حرکت ازن از کف استخر به سمت سطح آب اتفاق می افتد. اگر ازن، در فاصله زمانی که در آب وجود داشته و هنوز به اکسیژن تبدیل نشده است، با مواد آلاینده و کلرامین تماس پیدا نکند، در واقع ازن هدر رفته است. به همین دلیل است که مخصوصاً استخرهایی که بخشی از فرآیند ضدعفونی کنندگی در آنها از طریق ازن انجام می شود، حتماً حداقل یکی از مسیرهای اصلی برگشت آب در آن می بایست از کف استخر باشد. عملاً ورود ازن به آب از کناره ها و نزدیک به سطح استخر، تقریباً هیچ فایده ضدعفونی کنندگی قابل قبولی برای استخر در پی نخواهد داشت. با ورود آب دارای ازن از کف استخر و حرکت آن به سمت بالا، احتمال تماس آن با آلاینده ها و کلرامین و اکسید کردن آنها بسیار بیشتر خواهد بود. مسأله دوم که نشان دهنده میزان تأثیرگذاری ازن در فرآیند ضدعفونی آب است، اندازه حبابهای ازن و نرخ تولید آنها است است. طبعاً هرچه اندازه حبابهای ازن و نرخ تولید آنها در آب بیشتر باشد، احتمال برخورد آنها به مواد آلاینده و اکسید کردن آنها بیشتر خواهد بود.
روشهای تولید ازن
دو روش کلی برای تولید ازن جهت استفاده در ضدعفونی آب وجود دارد. یک روش، عبور دادن اکسیژن از نور اشعه ماوراء بنفش و روش دیگر، ایجاد قوس الکتریکی در اکسیژن است. این دو روش، روش هایی هستند که حتی در طبیعت نیز برای تولید ازن به کار گرفته می شوند. تابش نور خورشید و رعد و برق، دقیقاً دو روشی هستند که در طبیعت نیز باعث ایجاد ازن شده و معادل دو روش معرفی شده مصنوعی فوق برای تولید ازن هستند. هر دوش روش تولید ازن برای ضدعفونی آب استخر دارای محدودیت هایی هستند که به مرور با پیشرفت فناوری های مربوطه، این محدودیت ها کمتر شده و امروزه استفاده از ازن به عنوان یک روش مکمل ضدعفونی آب استخر، بسیار رواج پیدا کرده است.
چه نوع ازن ژنراتور ی برای استخر مناسب تر است؟
ازن تولید شده توسط هر دو روش استفاده از اشعه ماوراء بنفش و قوس الکتریکی، دارای خاصیت یکسان ضدعفونی کنندگی هستند. تفاوت عمده، در میزان ازنی است که توسط هر کدام از این دو روش تولید می شود. روش قوس الکتریکی، می تواند میزان بالاتری از ازن را نسبت به روش اشعه ماوراء بنفش تولید کند. ضمن اینکه روش اشعه ماوراء بنفش، انرژی بیشتری را برای تولید هر واحد ازن نسبت به روش قوس الکتریکی مصرف می کند. علاوه بر این موارد، طول عمر مفید دستگاه های تولید ازن بر پایه قوس الکتریکی نسبت به دستگاه های تولید ازن بر اساس اشعه ماوراء بنفش که تقریباً هر یک یا دو سال یکبار نیاز به تعویض لامپ دارند، بیشتر است.
مزیت مهم سیستمهای تولید ازن بر پایه اشعه ماوراء بنفش جهت استفاده در استخر، به صرفه بودن هزینه آنها است. برای تولید ازن مورد نیاز برای استخرهای عادی (بین 1-10 گرم در روز)، استفاده از دستگاه ازن ژنراتور قوس الکتریکی بسیار گران تمام خواهد شد. خرید یک دستگاه اشعه ازن ژنراتور ماوراء بنفش برای تولید ازن برای یک استخر عادی خانگی، خیلی به صرفه تر از خرید دستگاه ازن ژنراتور با روش قوس الکتریکی خواهد بود. تنها در حالتی که با استخر عمومی و یا ورزشی سر و کار داشتیم که میزان مورد نیاز ازن تولیدی در آن بالای 10 گرم در روز بود، استفاده از دستگاه ازن ژنراتور بر پایه قوس الکتریکی، انتخاب مناسب و مقرون به صرفه است.
بری عملکرد بهتر دستگاه های ازن ژنراتور قوس الکتریکی، لازمست تا هوای وارد شده به آنها تصفیه شود. تصفیه هوای ورودی، مخصوصاً حذف رطوبت هوا، در میزان راندمان دستگاه ازن ژنراتور قوس الکتریکی بسیار تعیین کننده است. دستگاه های ازن ژنراتور با روش قوس الکتریکی که از هوای محیط بدون پیش تصفیه استفاده می کنند، علاوه بر مشکل در راندمان، باعث تولید اکسید نیتروژن که ماده مضری محسوب می شود، خواهد شد. اما در دستگاه های ازن ژنراتور با روش قوس الکتریکی با هوای تصفیه شده و نیز روش اشعه ماوراء بنفش، اکسید نیتروژن تولید نخواهد شد.
نکته مهمی که در خصوص تولید ازن بوسیله اشعه ماوراء بنفش مطرح است، این است که طول موج این اشعه برای تولید ازن، حدود 185 نانومتر است و با طول موجی از اشعه ماوراء بنفش که برای ضدعفونی بکار می رود (حدود 254 نانومتر) و دارای خاصیت میکرب کشی است، تفاوت دارد. ازن و استفاده از اشعه ماوراء بنفش با طول موج 254 نانومتر، دو روش جداگانه و مجزای ضدعفونی هستند که اتفاقاً هر دو می توانند برای ضدعفونی آب استخر مورد استفاده قرار بگیرند. اشعه ماوراء بنفش با طول موج 185 نانومتر که برای تولید ازن بکار می رود، دارای خاصیت میکرب کشی نمی باشد. استفاده همزمان دستگاه ازن ژنراتور و نیز اشعه ماوراء بنفش با طول موج 254 نانومتر در استخر، باعث افزایش توان ضدعفونی و کاهش چشمگیر نیاز به مصرف کلر در استخر خواهد شد.
کاربرد ازن ژنراتور ( ازن ) در تصفیه آب استخر
ازن در بسیاری از صنایع قابل استفاده است. یکی از این صنایع، استخر شنا است، در مورد کاربرد ازن و ازن ژنراتور در تصفیه آب استخر بصورت مختصر در ذیل توضیح خواهیم داد.
به دلیل نگرانی مردم در مورد کلر و ترکیبات جانبی سرطانزای حاصل از واکنش های آن، امروزه تعداد بیشماری از استخرهای خصوصی، عمومی، پارک های آبی و استخرهای هتل ها و آب نماها از تکنولوژی ازن استفاده می کنند که به علت مزایای فراوان و توانایی بسیار بالای این روش، استفاده از ازن روز به روز در حال افزایش است.
ازن قوی ترین اکسیدکننده تجاری در دنیا شناخته شده و تمام میکروارگانیسم ها از جمله باکتری ها، ویروس ها، اسپورها و تخم انگل ها را از بین می برد و همچنین به علت اکسید کنندگی بالا مانع از رشد جلبک می گردد.
روش تصفیه آب استخر بوسیله ازن در سطح جهان و مورد تایید مراکز مختلف جهانی از جمله WHO ، FDA و … می باشد. ازن هم اکنون در جهان به عنوان ضدعفونی کننده پیشرو در زمینه های آب آشامیدنی، آب معدنی، هوا، استخر، محصولات کشاورزی، انبارها، سردخانه ها، کانتینرهای حمل مواد غذایی، سطوح، سالن ها، صنایع لبنی، کارخانجات مواد غذایی و خطوط تولید و بسیاری زمینه های دیگر شناخته شده است.
چرا ازن از کلر برای تصفیه آب استخر بهتر است؟
مکانیسم اثر ازن و کلر بر روی میکروارگانیسم ها کاملا متفاوت است. ازن بر روی دیواره میکروارگانیسم ها تاثیر می گذارد در حالی که کلر می بایستی از دیواره عبور کرده و دقیقا روی هسته عمل کند بنابراین ازن 3000 بار سریعتر از کلر عمل استریل نمودن را انجام داده و چون ازن روی دیواره تاثیر می گذارد طیف استریل کنندگی آن بسیار گسترده می باشد و باعث از بین رفتن میکروب ها و ویروس ها موجود در آب استخر از جمله وبا، هپاتیت و … می شود در صورتی که کلر این توانایی را ندارد.
کلر با بعضی از املاح آب تشکیل نمک داده که این نمک بر روی سطوحی مثل کاشی و سرامیک رسوب می دهد، در صورتیکه ازن نه تنها تشکیل نمک نداده بلکه به شفاف سازی آب کمک می کند. بدین صورت که بار ذرات معلق ریز ( کلوئیدی ) در آب را که باعث تیرگی آب می شوند را خنثی نموده و ذرات معلق را به هم می چسباند، که بدین ترتیب باعث موثرتر عمل کردن فیلتر موجود می شود.
ازن برخلاف کلر، ترکیبات فرعی مضر و سرطان زا مانند تری هالومتان ها تولید نمی کند. و بعد از ازناسیون اگر گاز اضافه باشد به حالت اکسیژن خالص در می آید و هیچگونه مواد زایدی باقی نمی گذارد. در نتیجه این اکسیداسیون، اکسیژن محلول در آب افزایش یافته و کیفیت آب استخر بهبود می یابد.
ازن کمتر از کلر باعث خوردگی دیواره استخر، لوله ها و … شده و ماندگاری آب استخر را نیز افزایش داده و باعث از بین رفتن بو، رنگ و طعم موجود در آب استخر می شود.
ثابت شده است که تغییر شکل ناخن، قرمزی چشم ها و خارش پوست و همچنین ابتلای غیرمعمول غریق نجات ها و شناگران حرفه ای به آسم، ناشی از بخارات سمی حاصل از کلر در محوطه استخرها بوده است که این موارد در هنگام استفاده از سیستم ازن بوجود نمی آید.
ازن باعث حذف کلیه مواد آلی در آب می شود که با توجه به حذف آنها حتی در صورت اضافه کردن کلر باقیمانده به هیچ عنوان ترکیبات کلرآمیدی بوجود نخواهد آمد.
فواید ازن
• ازن به منعقد کردن مواد آلی کمک می کند بنابراین فیلترهای شنی موثر عمل کرده و قادر به حذف مواد کلوئیدی ریز می گردد که در نتیجه باعث حذف جاروکشی کف استخرها می شود.
• ازن با غلظت باقیمانده محلول حدود 5ppm و بالاتر، از بین بردن ویروس، باکتری و قارچ را صد در درصد تضمین می کند.
• ازن تولید شده سه اتمی به آرامی به اکسیژن تبدیل می شود و باعث ماندگاری اکسیژن محلول در آب و درخشندگی آن و عدم نیاز به تعویض آب می گردد.
• ازن هیچ باقیمانده سمی در آب باقی نمی گذارد.
• ازن توسط ازن ژنراتورها در محل تولید می شود و نیاز به حمل و نقل نگهداری ندارد.
• باکتری ها به مرور زمان نسبت به ازن مقاوم نمی شوند.
• کاهش قابل ملاحظه مصرف آب به دلیل عدم نیاز به تعویض آب استخر
• از بین بردن بو و طعم آب و تصفیه هوای سالن استخرها
• از بین بردن تمامی میکروارگانیسم ها حتی هپاتیت، وبا و …
• هزینه نگهداری پایین و افزایش شفافیت و زلالی آب
تایید شده توسط:
• وزارت بهداشت و درمان جمهوری اسلامی ایران
• فدراسیون شنای جمهوری اسلامی ایران
• سازمان غذا و داروی آمریکا
• سازمان محیط زیست آمریکا
ازن ژنراتور